Meslek Hastalıkları Tanı Rehberi (pdf)

İSGİP – Meslek Hastalıkları ve İş İle İlgili Hastalıklar Tanı Rehberi

Bu rehber, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen İSGİP (Türkiye`de İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Koşullarının İyileştirilmesi Projesi – TR0702.20-01/001) kapsamında hazırlanmıştır.

Bu yayına sağladıkları destek, değerli yorum ve düzeltmeleri için, başta İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü ve aynı zamanda Kıdemli Program Yöneticisi Sayın Kasım ÖZER ve İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdür Yardımcısı Sayın İsmail GERİM olmak üzere aşağıda yer alan Proje Koordinasyon Birimi üyelerine teşekkürlerimizi sunarız:

Sayın Mehmet Berk, Daire Başkanı
Sayın Nefise Burcu Ünal, İSG Uzmanı
Sayın Ali Rıza Ergun, İSG Uzmanı
Sayın Nuri Vidinli, Tabip
Sayın Emine Kaplan, Tabip

Bu yayın Avrupa Birliği’nin mali desteğiyle hazırlanmıştır. Yayının içeriğinden yalnız Danışman firma sorumlu olup hiçbir şekilde Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmamaktadır.

İÇİNDEKİLER

Giriş …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9
Anamnez …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 11
1. Maden ve taşocaklarında sağlık tehlikeleri……………………………………………………………………………………. 13
2. Metal sektöründe sağlık tehlikeleri ………………………………………………………………………………………………. 17
3. İnşaat sektöründe sağlık tehlikeleri ………………………………………………………………………………………………. 25
Kimyasal etkenlere bağlı hastalıklar ………………………………………………………………………………………………………….. 29
4. Berilyum ve bileşiklerine bağlı hastalıklar ……………………………………………………………………………………… 31
5. Kadmiyum ve bileşiklerine bağlı hastalıklar…………………………………………………………………………………… 37
6. Krom ve bileşiklerine bağlı hastalıklar ………………………………………………………………………………………….. 41
7. Manganez ve bileşiklerine bağlı hastalıklar …………………………………………………………………………………… 47
8. Arsenik ve bileşiklerine bağlı hastalıklar ……………………………………………………………………………………….. 51
9. Cıva ve bileşiklerine bağlı hastalıklar …………………………………………………………………………………………… 57
10. Kurşun ve bileşiklerine bağlı hastalıklar ……………………………………………………………………………………….. 61
11. Vanadyum ve bileşiklerine bağlı hastalıklar ………………………………………………………………………………….. 67
12. Antimon ve bileşiklerine bağlı hastalıklar ………………………………………………………………………………………. 71
13. Nikel ve bileşiklerine bağlı hastalıklar …………………………………………………………………………………………… 75
14. Bakır ve bileşiklerine bağlı hastalıklar …………………………………………………………………………………………… 79
15. Kalay ve bileşiklerine bağlı hastalıklar ………………………………………………………………………………………….. 83
16. Çinko ve bileşiklerine bağlı hastalıklar ………………………………………………………………………………………….. 87
17. Mineral asitlere bağlı hastalıklar…………………………………………………………………………………………………… 91
18. Hekzakarbonlara bağlı polinöropatiler ………………………………………………………………………………………….. 95
19. Organik solventlere bağlı toksik ensefalopatiler ……………………………………………………………………………. 99
20. Flor ve hidroflorik asite bağlı hastalıklar ……………………………………………………………………………………… 107
21. Boğucu gazlara bağlı hastalıklar ………………………………………………………………………………………………… 111
Karbon monoksit ………………………………………………………………………………………………………………………. 111
Hidrosiyanik asit ve siyanid bileşikleri …………………………………………………………………………………………. 115
22. Azot oksitlerine bağlı hastalıklar…………………………………………………………………………………………………. 119
23. Fosgene bağlı hastalıklar ………………………………………………………………………………………………………….. 123
24. Ozona bağlı hastalıklar ……………………………………………………………………………………………………………… 127
Fiziksel etkenlere bağlı hastalıklar …………………………………………………………………………………………………………… 131
25. Gürültüye bağlı işitme kaybı ………………………………………………………………………………………………………. 133
26. Titreşime bağlı hastalıklar …………………………………………………………………………………………………………. 139
El kol titreşimi …………………………………………………………………………………………………………………………… 139
Tüm vücut titreşimi …………………………………………………………………………………………………………………… 144
27. Hava basıncındaki değişikliklere bağlı hastalıklar ………………………………………………………………………… 147
Hava basıncının artmasına bağlı hastalıklar ……………………………………………………………………………… 147
Barotravma ……………………………………………………………………………………………………………… 147
Kompresyon barotravması ……………………………………………………………………………………….. 147
Dekompresyon barotravması …………………………………………………………………………………… 148
Dekompresyon hastalığı …………………………………………………………………………………………… 148
Disbarik osteonekroz ……………………………………………………………………………………………….. 148
Hava basıncının azalmasına bağlı hastalıklar …………………………………………………………………………….. 152
Dalıştan sonra uçuş …………………………………………………………………………………………………. 152
28. İyonlaştırıcı radyasyona bağlı hastalıklar …………………………………………………………………………………… 153
29. İyonlaştırıcı olmayan radyasyon ve elektromanyetik alanlara bağlı hastalıklar ………………………………. 159
UV Radyasyon …………………………………………………………………………………………………………………………. 160
Görünür ışık …………………………………………………………………………………………………………………………….. 161
Kızılötesi ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 161
Mikrodalga ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 161
Radyofrekans …………………………………………………………………………………………………………………………… 161
Lazer ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 162
Aşırı düşük frekanslı radyasyon ………………………………………………………………………………………………….. 162
Sıcak kataraktı ………………………………………………………………………………………………………………………….. 162
30. Mesleki enfeksiyonlar ……………………………………………………………………………………………………………………. 165
Tüberküloz ………………………………………………………………………………………………………………………………. 167
Lejyonellozis ……………………………………………………………………………………………………………………………. 167
Hepatit B ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 167
Hepatit C ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 168
Tifo ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 168
Hepatit A ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 168
Leptospirozis …………………………………………………………………………………………………………………………….. 168
Şarbon …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 168
Şistozomazis…………………………………………………………………………………………………………………………….. 169
Tetanoz ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 169
Lyme hastalığı ………………………………………………………………………………………………………………………….. 171
Mesleki akciğer hastalıkları ……………………………………………………………………………………………………………………… 175
31. Mesleki akciğer hastalıklarına genel yaklaşım……………………………………………………………………………… 177
32. Silikoz ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 183
Siliko-tüberküloz ……………………………………………………………………………………………………………………….. 189
33. Kömür işçisi pnömokonyozu ………………………………………………………………………………………………………. 191
34. Asbestin neden olduğu hastalıklar ……………………………………………………………………………………………… 197
35. İnsan yapımı sentetik liflere bağlı akciğer hastalıkları …………………………………………………………………… 203
36. Sideroz …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 209
37. Diğer pnömokonyozlar ………………………………………………………………………………………………………………. 213
Kollajen pnömokonyozlar …………………………………………………………………………………………………………… 213
Zeolitler ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 213
Talk ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 213
Mika …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 214
Kaolin ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 214
Nonkollajen- benign pnömokonyozlar …………………………………………………………………………………………. 215
Baryum …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 215
Diğer elementlerin pulmoner etkileri ……………………………………………………………………………………………. 215
Nadir elementler ……………………………………………………………………………………………………………………….. 215
Grafit ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 215
38. Kaynakçı akciğeri ……………………………………………………………………………………………………………………… 217
39. Sert metaller ve kobalta bağlı akciğer hastalıkları ………………………………………………………………………… 223
40. Mesleki astım …………………………………………………………………………………………………………………………… 227
41. Mesleki Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalıkları …………………………………………………………………………….. 235
42. Ekstrensek alerjik alveolit (Hipersensitivite pnömonisi) …………………………………………………………………. 241
43. Alüminyuma bağlı akciğer hastalıkları …………………………………………………………………………………………. 247
44. Toksik inhalasyon hasarları ……………………………………………………………………………………………………….. 251
Mesleki cilt hastalıkları …………………………………………………………………………………………………………………………….. 259
45. Mesleki kontak dermatitler …………………………………………………………………………………………………………. 261
Mesleki irritant kontak dermatitler ……………………………………………………………………………………………….. 263
Mesleki allerjik kontak dermatitler ……………………………………………………………………………………………….. 263
46. Diğer mesleki dermatitler …………………………………………………………………………………………………………… 271
Mesleki kontak urtiker ………………………………………………………………………………………………………………… 271
Lateks alerjisi ……………………………………………………………………………………………………………………………. 272
Mesleki akne …………………………………………………………………………………………………………………………….. 272
Mesleki klorakne ……………………………………………………………………………………………………………………….. 273
Mesleki pigmentasyon bozuklukları …………………………………………………………………………………………….. 273
Hiperpigmentasyon …………………………………………………………………………………………………………………… 273
Kimyasal hipo/depigmentasyon- Mesleki lökodermi(Vitiligo) …………………………………………………………. 273
Mesleki cilt ülserleri …………………………………………………………………………………………………………………… 274
Mesleki cilt enfeksiyonları ………………………………………………………………………………………………………….. 274
Fiziksel etkenlere bağlı dermatozlar …………………………………………………………………………………………… 274
Mesleki deri kanserleri ………………………………………………………………………………………………………………. 275
Çeşitli mesleki dermatozlar ……………………………………………………………………………………………………….. 275
Mesleki kas iskelet sistemi hastalıkları ……………………………………………………………………………………………………. 277
47. Birikimsel travma hastalıkları …………………………………………………………………………………………………….. 279
48. Bel ağrıları ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 287
49. Diz darbelerine bağlı prepateller ve subpateller bursitler ………………………………………………………………. 291
50. Madenci nistagmusu ……………………………………………………………………………………………………………….. 295
Mesleki kanserler …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 297
51. Mesleki kanserler ……………………………………………………………………………………………………………………… 299
Psikososyal faktörlere bağlı hastalıklar …………………………………………………………………………………………………… 305
52. İş stresi ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 307
53. Postravmatik stres bozukluğu ……………………………………………………………………………………………………. 313
54. Tükenmişlik sendromu ……………………………………………………………………………………………………………… 315
55. İşyerinde psikolojik taciz (Mobing) ……………………………………………………………………………………………… 317
İşsağlığı ve Kardiyovasküler Risk kavramı ……………………………………………………………………………………………… 321
56. İşsağlığı ve Kardiyovasküler Risk kavramı ………………………………………………………………………………….. 323
Ekler ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 329
57. Akciğer radyolojisi …………………………………………………………………………………………………………………….. 331
58. Solunum fonksiyon testleri ………………………………………………………………………………………………………… 337
Basit spirometri ………………………………………………………………………………………………………………………… 337
Reverzibilite testleri …………………………………………………………………………………………………………………… 342
Bronş provokasyon testleri ………………………………………………………………………………………………………… 342
PEF-metre ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 343
59. Odyometri ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 345
60. Kaynakça ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 349